Wie was Peter Okken?

Peter Okken was een scheikundige en mens- en maatschappijwetenschapper die leefde van 1953 tot 1994. Hij studeerde in Groningen aan de Vrije Studierichting Chemie, waar de scheikunde in verbinding werd gebracht met de sociale en geesteswetenschappen.

Een eerbetoon aan een scheikundige op deze Kennisbank verwacht u hier misschien niet. Toch is er een goede reden voor. Peter Okken was een integer onderzoeker met een ver vooruitziende geest. Iemand die de scheikunde niet als stokpaardje bereed, maar zijn vak als uitgangspunt van een groter geheel wilde beschouwen. Uiteindelijk zou hij zich specialiseren in energieonderzoek.

Peter Okken heeft talloze onderzoeken op het gebied van energie, energiebesparing en -beleid en vervanging van eindige energiebronnen op zijn naam staan. Hij maakte modellen voor energietransitie en energiescenario’s voor de overheid, die nu, 30 en meer jaren later, nog uiterst actueel blijken en respect afdwingen voor zijn visionaire kijk op de energieproblematiek, lang voordat de actualiteit zich erop zou werpen.

Maar hij kon ook kritisch kijken naar zaken dichter bij huis: het terugdringen van de energie-inhoud van producten, van het energieverbruik van apparaten, en het aan de kaak stellen van schijnbare oplossingen voor energiebesparing, zoals de roemruchte allesbrander. Hij ging daarbij de confrontatie met het bedrijfsleven niet uit de weg.

Zijn vroegere vriend en collega Robbert van Duin over Peter: ‘Peter was iemand met een drive, zeker, maar hij was ook bedachtzaam. Een mens van ideeën: formuleren, uitdiepen, volgende idee.’ Volgens hem zou Peter, had hij nog geleefd, nu in de energiesector werkzaam geweest kunnen zijn, bij een van de grote energieleveranciers of –producenten. Maar hij zou ook hoogleraar geworden kunnen zijn, hoewel het bureaucratische keurslijf een beletsel zou kunnen zijn gebleken.

Peter Okken als onderzoeker

Peter heeft zich als onderzoeker op het gebied van nieuwe energievormen en de klimaatconsequenties van energieproductie en -verbruik met een buitengewone gedrevenheid ingezet voor het vinden van nieuwe wegen naar concrete, praktijkgerichte oplossingen, zowel op technologisch als op beleidsmatig terrein, met een gedegen en niet zelden oorspronkelijke wetenschappelijke onderbouwing.

Peter bevond zich in de jaren ’80 en ’90 in de voorhoede van het onderzoeksveld van energie- en klimaatdeskundigen. Door zijn veel te vroege overlijden heeft de Nederlandse onderzoekswereld een veelbelovend, visionair en bovenal integer lid verloren.

Uit zijn werk blijkt een grote theoretische deskundigheid, gekoppeld aan een opmerkelijke gave voor het vinden van innovatieve toekomstgerichte praktische toepassingen. Zijn producten verraden een verlangen naar volledigheid en perfectie. Integriteit stond bij hem altijd bovenaan. Hij schuwde daarbij de controverse niet en hield stand tegenover intimidatie door partijen die zich niet in zijn onderzoeksresultaten konden vinden. Hij heeft zich zowel politiek als maatschappelijk altijd ongebonden en onafhankelijk opgesteld.